Tekst: Lilian van de Kamp
Het is even zoeken, maar na een telefoontje met kunstenaar Christiaan Lieverse, vinden we zijn atelier op een bedrijventerrein in Eindhoven. We treffen een enorme loods met hoge witte wanden. Een fijne werkplek waarin, mede door de zachte pianomuziek op de achtergrond, een serene rust heerst. En natuurlijk wordt ons oog meteen getrokken naar de indrukwekkende, grote doeken waar momenteel aan gewerkt wordt.
Christiaan Lieverse. Iemand die zich in de Nederlandse kunstwereld toch wel onder de grotere namen mag scharen. Wie zijn werk nog niet kent: hij maakt doeken waarin de mens en haar emotie centraal staan. ‘Psychologische portretten’ zou je ze kunnen noemen. Het succes van de kunstenaar gaat inmiddels ook de grenzen over. Zo hangt zijn werk op beurzen in onder andere Los Angeles, Miami, Londen en Hong Kong. Wie een origineel van Christiaan wilt bemachtigen, zal even geduld moeten hebben, er is een kleine wachtlijst.
Bijbaantje
Dat Christiaan Lieverse tegenwoordig kan leven van zijn werk, had hij zelf in eerste instantie ook niet verwacht. “Ik schilderde wel al sinds mijn jeugd. Dat kreeg ik met de paplepel ingegoten, want mijn vader was ook schilder. Maar ik zie kunstenaar zijn niet als beroep, meer als een levensstijl. Dus na het VWO ben ik geen kunstacademie of iets dergelijks gaan doen. Ik ben eigenlijk bij mijn bijbaantje in de horeca blijven hangen. Ik was kok en kon dat goed combineren met mijn schilderwerk. Ik heb zelfs even een eigen horecazaak gehad. Overdag schilderen en ’s avonds koken.”
Belangrijk moment
“Er kwam een moment, zo’n vijftien jaar geleden inmiddels, dat ik door mijn omgeving werd overgehaald om eens te gaan exposeren met mijn werk. Daar ging ik. Een van de werken, een enorm gevaarte met zware balken, uit de boerderij waar ik destijds woonde, moest nog snel ophangen worden voor de expositie geopend werd. “Een paar dagen later werd ik gebeld. “Er is iets ergs gebeurd.” Ik schrok natuurlijk, want ik dacht dat het werk naar beneden was komen zetten. “… Al je werk is verkocht.” Dat is een heel belangrijk moment geweest.”
Emotie vastleggen
“Hoe ik mijn werk zou omschrijven? In uitvoering steeds weer verschillend, ik streef geen herkenbaarheid na, maar wil steeds weer ontdekken, proberen, ontwikkelen, maar steeds wel weer met dezelfde intentie. Dat ik niet meer bezig ben het werk technisch te beoordelen, maar dat ik daar voorbij ben, een stapje dieper, voorbij het linnen, dat ik me probeer in te voelen... Ik maak het werk altijd eerst voor mijzelf. Ik schilder vaak met slechts twee kleuren, wit en zwart of donkerblauw. Door het weglaten van kleur blijft het bij de essentie. Ik vind het interessant om te zien wat er met de emotie gebeurt als ik die opblaas op zo’n groot doek. In hoeveel penseelstrepen kun je dat weergeven? Dat ik me afvraag wat er in haar om zou gaan of waar ze naar kijkt. Wat is er aan de hand? Wat gebeurt er buiten het doek? Dat de omgeving buiten het doek meedoet in het werk. Dat probeer ik er in te leggen. Als dat is gelukt, dan vind ik het klaar.”
“Mensen zeggen wel dat ze mijn werk herkennen, terwijl ik ieder werk weer anders vind. Het is moeilijk om van jezelf te zeggen wat je signatuur is. Ik denk dat het – onbewust - willen verplaatsen in hetgeen geschilderd is mijn herkenbaarheid is. Ik ben vaak met meerdere werken tegelijk bezig, soms lukt het niet wat ik wil en dan draai ik het doek even een tijdje om, neem wat afstand en ga verder met een ander doek.”
Hybrids
“De hybrids zijn een heel ander verhaal. Dit zijn portretten van vrouwen, aangebracht op een koeienhuid. Het idee is ontstaan naar aanleiding van een krantenartikel dat ik enkele jaren geleden las. Onderzoekers waren er in geslaagd hybride embryo’s te ontwikkelen, door middel van het injecteren van menselijk DNA in een koeien-eicel. Die embryo’s mogen ze maar zes weken oud laten worden, dat is natuurlijk omdat daar richtlijnen voor zijn. Maar als kunstenaar kun je dan verder gaan. Hoe komt dat er dan uit te zien? Half mens, half dier is toch wel een thema dat in de kunst al eeuwen voorkomt. En het leuke is, die beharing is niet per definitie onaantrekkelijk. Het perfecte symmetrische gezicht creëert een bepaalde afstandelijkheid. Dat vind ik dan weer intrigerend.”
Een must
“Als ik te lang niet schilder ga ik het missen. Het is een basisbehoefte, bijna onbewust zoals ademen. Als ik te lang zonder verf zit, gaat het kriebelen. Ik was onlangs een aantal dagen in Italië voor onder andere een afspraak met een galeriehouder en een bezoek aan de Biënnale. Als ik weg ben, voel ik een soort groeiende onrust, die steeds onverdraaglijker wordt. Echt heimwee naar mijn atelier. Schilderen is voor mij een absolute must. Het voelt ook niet als werk. Mijn vriendin vroeg eens, hoe zit het met je pensioen? Maar ik stop niet met schilderen op mijn 65e, ik blijf schilderen zolang ik adem. Italië bevalt me trouwens wel, dus ik zou het wel zien zitten om daar een tweede atelier te hebben, al is het een schuurtje. Maar eigenlijk ben ik al enorm bevoorrecht dat ik weet wat ik het liefste wil en ook kan doen.”
- Dit artikel is eerder verschenen in Hotspots Magazine -
